TeX হৈছে টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰ। ডোনাল্ড নুথে কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানৰ চাৰিখন কালজয়ী কিতাপ(দ্যা আৰ্ট অৱ কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেমিং, খণ্ড ১,২,৩,৪) লিখিবৰ বাবে এই কম্পিউটাৰ টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰটো সাজি উলিয়াইছিল ১৯৭৮চনত। TeX শব্দটো তেওঁলোকে উচ্ছাৰণ কৰে 'টেক' হিচাবে (Techical শব্দটো উচ্ছাৰণ কৰা ধৰণে)। Metafont আৰু Typefaceৰ সহায় লৈ তৈয়াৰ কৰা এই ছফ্টৱেৰটোৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য আছিল কম কষ্টত ধুনীয়া কিতাপ লিখা। TeXৰ উত্তৰসূৰী হিচাবে LaTeX, XeTeX, TeTeX, LuaTex ইত্যাদি বহুতো ছফ্টৱেৰ তৈয়াৰ হয়। এই আটাইবোৰ TeXৰ উত্তৰসূৰী বা TeX কৰমুক্ত ছফ্টৱেৰ। এই প্ৰৱন্ধটোত Xetex ব্যৱহাৰ কৰি কেনেকৈ লিখিব পাৰি, তাৰ উদাহৰণ দিয়া হব। (আপুনি Latex ব্যৱহাৰকাৰী বুলি ধৰি লোৱা হব )
XeTeX ব্যৱহাৰ কৰিবৰ বাবে কি কি Package লাগিব?
(Linux ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে)
- TeX সম্পাদনা কৰিব পৰা সজুলি, যেনে - LyX (ঐচ্ছিক)। একো ন'হলে আপুনি vim বা আন Text Editor যেনে - gEdit, kWrite আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
- PDF, dvi আদি ফাইল চাব পৰা সঁজুলি, যেনে - evince, xPDF ইত্যাদি।
tex ফাইলটোত কি কি নতুন অংশ যোগ কৰিব?
\usepackage{fontspec}
\font\as="FreeSerif:script=beng" at 12pt
\font\ast="FreeSerif:script=beng" at 14pt
\font\asbb="FreeSerif:script=beng" at 20ptমন কৰিব \documentclass{article} লাইনটোৰ ঠিক পিছতে \usepackage{fontspec} লিখিব লাগিব। এতিয়া tex ফাইলটো run কৰিবৰ বাবে Command prompt ৰ পৰা তলৰ command টো লিখক-
xelatex filename.tex
তলৰ কোডখিনি copy-past কৰি চাব পাৰে -
\documentclass{article}
\usepackage{fontspec}
\usepackage{cite,amsmath,multirow,array,fixltx2e}
\usepackage{mdwmath,mdwtab}
\usepackage{stfloats}
\usepackage[caption=false,font=footnotesize]{subfig}
\font\ast="FreeSerif:script=beng" at 14pt
\font\as="FreeSerif:script=beng" at 12pt
\font\asbb="FreeSerif:script=beng" at 20pt
\date{}
\begin{document}
\title{\TeX {\asbb ব্যৱহাৰ কৰি কেনেকৈ অসমীয়াত প্ৰৱন্ধ লিখিব পাৰি}}
\author{\asbb নৱনাথ চহৰীয়া}
\maketitle
\section*{\TeX {\ast কি?}}
\TeX{} {\as হৈছে টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰ। ডোনাল্ড নুথে\footnote{\as ডোনাল্ড নুথ(Donald Knuth)ৰ জন্ম হয় ১০ জানুৱাৰী ১৯৩৮, ৱিছকনচিনত(Wisconsin)। ষ্টেনফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত(Professor Emeritus) অধ্যাপক নুথে ২০১০ চনত TUG(TeX ব্যৱহাকাৰী সংঘ, TeX User Group) কনফাৰেঞ্চত তেওঁ নতুন XML Tex সংস্কৰণ iTex ৰ কথা ঘোষণা কৰে।} কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানৰ চাৰিখন কালজয়ী কিতাপ\footnote{\as দ্যা আৰ্ট অৱ কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেমিং, খণ্ড ১,২,৩,৪} লিখিবৰ বাবে এই কম্পিউটাৰ টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰটো সাজি উলিয়াইছিল ১৯৭৮চনত। TeX শব্দটো তেওঁলোকে উচ্ছাৰণ কৰে 'টেক' হিচাবে (Techical শব্দটো উচ্ছাৰণ কৰা ধৰণে)। Metafont আৰু Typefaceৰ সহায় লৈ তৈয়াৰ কৰা এই ছফ্টৱেৰটোৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য আছিল কম কষ্টত ধুনীয়া কিতাপ লিখা। TeXৰ উত্তৰসূৰী হিচাবে LaTeX, XeTeX, TeTeX, LuaTex ইত্যাদি বহুতো ছফ্টৱেৰ তৈয়াৰ হয়। এই আটাইবোৰ TeXৰ উত্তৰসূৰী বা TeX কৰমুক্ত ছফ্টৱেৰ। এই প্ৰৱন্ধটোত XeTeX (উচ্ছাৰণ 'জিটেক') ব্যৱহাৰ কৰি কেনেকৈ অসমীয়া লিখিব পাৰি তাৰ আলোচনা কৰিম।
}
\section*{XeTeX {\ast ব্যৱহাৰ কৰিবৰ বাবে কি কি Package লাগিব?}}
%\subsection*{\as Windows ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে}
%\begin{itemize}
%\item MikeTex
%\item {\as TeX সম্পাদনা কৰিব পৰা সজুলি, যেনে - }TexniXcenter {\as (ঐচ্ছিক)। একো ন'হলে আপুনি notepad বা আন Text Editor যেনে - notepad++, editpad আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।}
%\item PDF {\as ফাইল চাব পৰা যিকোনো সঁজুলি}
%\end{itemize}
\subsection*{\ast Linux ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে}
\begin{itemize}
\item Xelatex Package
\item {\as TeX সম্পাদনা কৰিব পৰা সজুলি, যেনে - }LyX {\as (ঐচ্ছিক)। একো ন'হলে আপুনি vim বা আন Text Editor যেনে - gEdit, kWrite আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।}
\item PDF {\as ফাইল চাব পৰা যিকোনো সঁজুলি, যেনে - evince, xPDF}
\end{itemize}
\section*{\ast tex ফাইলটোত কি কি নতুন অংশ যোগ কৰিব?}
\begin{verbatim}
\usepackage{fontspec}
\font\ast="FreeSerif:script=beng" at 14pt
\font\as="FreeSerif:script=beng" at 12pt
\font\asbb="FreeSerif:script=beng" at 20pt
\end{verbatim}
{\as মন কৰিব}
\begin{verbatim} \documentclass{article} \end{verbatim}{\as লাইনটোৰ ঠিক পিছতে} \begin{verbatim} \usepackage{fontspec}\end{verbatim} {\as লিখিব লাগিব।}
\section *{\ast কেনেকৈ Run কৰিব}
{\bf xelatex} {\em filename}.tex
\end{document}
\usepackage{fontspec}
\usepackage{cite,amsmath,multirow,array,fixltx2e}
\usepackage{mdwmath,mdwtab}
\usepackage{stfloats}
\usepackage[caption=false,font=footnotesize]{subfig}
\font\ast="FreeSerif:script=beng" at 14pt
\font\as="FreeSerif:script=beng" at 12pt
\font\asbb="FreeSerif:script=beng" at 20pt
\date{}
\begin{document}
\title{\TeX {\asbb ব্যৱহাৰ কৰি কেনেকৈ অসমীয়াত প্ৰৱন্ধ লিখিব পাৰি}}
\author{\asbb নৱনাথ চহৰীয়া}
\maketitle
\section*{\TeX {\ast কি?}}
\TeX{} {\as হৈছে টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰ। ডোনাল্ড নুথে\footnote{\as ডোনাল্ড নুথ(Donald Knuth)ৰ জন্ম হয় ১০ জানুৱাৰী ১৯৩৮, ৱিছকনচিনত(Wisconsin)। ষ্টেনফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত(Professor Emeritus) অধ্যাপক নুথে ২০১০ চনত TUG(TeX ব্যৱহাকাৰী সংঘ, TeX User Group) কনফাৰেঞ্চত তেওঁ নতুন XML Tex সংস্কৰণ iTex ৰ কথা ঘোষণা কৰে।} কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানৰ চাৰিখন কালজয়ী কিতাপ\footnote{\as দ্যা আৰ্ট অৱ কম্পিউটাৰ প্ৰগ্ৰেমিং, খণ্ড ১,২,৩,৪} লিখিবৰ বাবে এই কম্পিউটাৰ টাইপছেটিং ছফ্টৱেৰটো সাজি উলিয়াইছিল ১৯৭৮চনত। TeX শব্দটো তেওঁলোকে উচ্ছাৰণ কৰে 'টেক' হিচাবে (Techical শব্দটো উচ্ছাৰণ কৰা ধৰণে)। Metafont আৰু Typefaceৰ সহায় লৈ তৈয়াৰ কৰা এই ছফ্টৱেৰটোৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য আছিল কম কষ্টত ধুনীয়া কিতাপ লিখা। TeXৰ উত্তৰসূৰী হিচাবে LaTeX, XeTeX, TeTeX, LuaTex ইত্যাদি বহুতো ছফ্টৱেৰ তৈয়াৰ হয়। এই আটাইবোৰ TeXৰ উত্তৰসূৰী বা TeX কৰমুক্ত ছফ্টৱেৰ। এই প্ৰৱন্ধটোত XeTeX (উচ্ছাৰণ 'জিটেক') ব্যৱহাৰ কৰি কেনেকৈ অসমীয়া লিখিব পাৰি তাৰ আলোচনা কৰিম।
}
\section*{XeTeX {\ast ব্যৱহাৰ কৰিবৰ বাবে কি কি Package লাগিব?}}
%\subsection*{\as Windows ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে}
%\begin{itemize}
%\item MikeTex
%\item {\as TeX সম্পাদনা কৰিব পৰা সজুলি, যেনে - }TexniXcenter {\as (ঐচ্ছিক)। একো ন'হলে আপুনি notepad বা আন Text Editor যেনে - notepad++, editpad আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।}
%\item PDF {\as ফাইল চাব পৰা যিকোনো সঁজুলি}
%\end{itemize}
\subsection*{\ast Linux ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে}
\begin{itemize}
\item Xelatex Package
\item {\as TeX সম্পাদনা কৰিব পৰা সজুলি, যেনে - }LyX {\as (ঐচ্ছিক)। একো ন'হলে আপুনি vim বা আন Text Editor যেনে - gEdit, kWrite আদিও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।}
\item PDF {\as ফাইল চাব পৰা যিকোনো সঁজুলি, যেনে - evince, xPDF}
\end{itemize}
\section*{\ast tex ফাইলটোত কি কি নতুন অংশ যোগ কৰিব?}
\begin{verbatim}
\usepackage{fontspec}
\font\ast="FreeSerif:script=beng" at 14pt
\font\as="FreeSerif:script=beng" at 12pt
\font\asbb="FreeSerif:script=beng" at 20pt
\end{verbatim}
{\as মন কৰিব}
\begin{verbatim} \documentclass{article} \end{verbatim}{\as লাইনটোৰ ঠিক পিছতে} \begin{verbatim} \usepackage{fontspec}\end{verbatim} {\as লিখিব লাগিব।}
\section *{\ast কেনেকৈ Run কৰিব}
{\bf xelatex} {\em filename}.tex
\end{document}
OutPut
উইণ্ডজ ছেভেন ব্যৱহাৰকাৰীয়ে কিদৰে কৰিব পাৰিব।
ReplyDeleteঅভিজিত, আাপুনি ৱিণ্ডজ সাতৰ কাৰণে mikeTex বৰ্তমান সংস্কৰণ ২.৯ (http://miktex.org/download) চষ্টৱেৰটো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।mikeTexৰ লগতেই XeTex-ও থাকে। সেয়েহে Install কৰাৰ সময়ত আপুনি Xetex চিহ্ণিত কৰিবলৈ নাপাহৰিব।টাইপিংৰ সুবিধাৰ কাৰণে TexWork নতুবা TeXniccenter (http://www.texniccenter.org/) ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। pdf ফাইল চাবৰ বাবে সাধাৰণতে ৱিণ্ডজ সাতৰ Adobe pdf reader থাকে, গতিকে অসমবিধা নহয়।
Deleteডাঙৰীয়া মই ফটোচপত অসমীয়া টাইপ কৰিব পৰা নাই । অসমীয়া ASCII Font আছে যদি জনাব চোন ।
ReplyDeleteDear Chohoreeya, I could not properly write Assamese font even in this page although I have installed Assamese support in Mozilla. I tried to use your code in my system (Ubuntu 14.04, TexLive and XeTex installed from ubuntu repository). But the pdf output I got showed all the "Yuktakkhor" "as typed". That is, "consonent, then hasanta below it and the next consonant" and so on. Note that I can write Assamese in Libre Office in my system using fonts such as Solaiman Lipi, properly. I use I-bus m17n phonetic key board. Kindly advice. Usually I use BangTex but typing speed decreases much. It would be nice if I can have a work around with XeTex.
ReplyDeleteRegards